بررسی اسلوب دعایی در صحیفة سجادیه

هدف از انجام این پژوهش، بررسی اسلوب ادبی در صحیفة سجادیه است. نزد اهل صناعت و فن، اسلوب عبارت است از طریقه‌ای که ترکیب‌ها بر طبق آن ساخته، یا قالبی که ترکیب‌ها در آن ریخته می‌شوند... پس هر فنی از سخن، اسلوب خاص خود و سبک‌های متفاوت دارد؛ روشی خاص که یک هنرمند از طریق آن، افکار، عواطف و انفعالات درونی خود را به دیگران منتقل می‌کند. چنان‌که می‌دانیم، انسان‌ها در تعبیر امور درونی، نه تنها با هم متفاوتند، بلکه در تفسیر یک موضوع و اندیشه نیز هم‌سو نیستند. اسلوب، یک عنصر مهم در ادبیات است و در بسیاری مواقع، نقش لاینفکی از ادبیات را ایفا می‌کند. همچنین، این عنصر را می‌توان در تمام کارها نقش داد، به طوری که خداوند تعالی نیز اسلوب را در قرآن به شیوه‌های مختلف آورده‌است؛ آنجا که خداوند به موسی و هارون فرمان می‌دهد که با فرعون با اسلوب و شیوه‌ای خاص برخورد کند، شاید متذکر شود و بترسد: Pاذْهَبَا إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى * فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَّیِّنًا لَّعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ أَوْ یَخْشَىO (طه/43ـ44). این سؤال به ذهن خوانندگان متون اسلامی، از جمله صحیفة سجادیه و نهج‌البلاغه متبادر می‌شود که چرا اسلوب امام سجاد(ع) با اسلوب علی(ع) در نهج‌البلاغه متفاوت است؟ در مقالة حاضر سعی شده‌است تا بر تکیه بر روش پژوهش توصیفی‌ـ تحلیلی (اسنادی) با بررسی گزینشی از دعاهای صحیفة سجادیه به اسلوب ادبی یادشده و روش امام سجاد(ع)در طریقة جاجت بردن به آستان یار و طلب از ایشان بررسی شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد کهامام سجاد(ع) معانی دقیق عرفانی، فلسفی و اعتقادی را با کلامی ساده، رسا و شیوا بیان فرموده‌اند و با اسلوبی متأثر از قرآن، اثری شایستة فهم و درک برای همگان فراهم آورده‌اند و هر خواننده‌ای از اقشار مختلف مردم، با پرداختن به ادعیه صحیفةسجادیه، مجذوب اسلوب شیوا و روان آن می‌گردد و زبان ائمة معبود خویش را می‌خواند.